φλέβες

(Ανατ.). Αγγεία του κυκλοφοριακού συστήματος, στα οποία η ροή του αίματος κατευθύνεται προς την καρδιά. Στη μεγάλη κυκλοφορία περιέχουν αίμα που επιστρέφει από τους ιστούς κι έτσι είναι φτωχό σε οξυγόνο (φλεβικό αίμα). Στη μικρή κυκλοφορία, αντίθετα, οι πνευμονικές φ. μεταφέρουν οξυγονωμένο αίμα (αρτηριακό αίμα). Το τοίχωμα των φ. αποτελείται, προχωρώντας από μέσα προς τα έξω, από ένα ενδοθηλιακό στρώμα που ακουμπά πάνω σε ελαστικό συνδετικό ιστό και από ένα στρώμα συνδετικού ιστού που περιέχει ελαστικές και μυϊκές ίνες σε ποικίλη αναλογία, κατανεμημένες μερικές φορές όπως στις αρτηρίες. Στις φ. των άκρων βρίσκονται ειδικοί σχηματισμοί, οι φλεβικές βαλβίδες, που δημιουργούνται από αναδιπλώσεις του εσωτερικού στρώματος του τοιχώματος. Οι βαλβίδες αυτές έχουν αποστολή την παρεμπόδιση της παλινδρόμησης του αίματος και τον διαμερισμό της στήλης του αίματος έτσι που, ιδίως στα κάτω άκρα, το βάρος του να μην επιδρά αρνητικά στην κυκλοφορία και επί αυτών των ίδιων των φλεβών. Το φλεβικό σύστημα της μεγάλης κυκλοφορίας τελειώνει σε δύο μεγάλα αγγεία, τις κοίλες φ., που εκβάλλουν στον δεξιό κόλπο της καρδιάς. Η άνω κοίλη φ. σχηματίζεται από την ένωση των δύο ανώνυμων φ. που συλλέγουν το αίμα από το κεφάλι και τα άνω άκρα· η κάτω κοίλη φ. μεταφέρει το αίμα που προέρχεται από τα κοιλιακά όργανα και τα κάτω άκρα. Στην περιφέρεια οι φ., που είναι δύο για κάθε αρτηρία, ακολουθούν τη διαδρομή των αρτηριακών αγγείων. Εξαίρεση αποτελούν οι επιφανειακές φ. – πρόκειται για αγγειακά δίκτυα που συρρέουν σε κλάδους με σταθερή σχετικά διαδρομή, αλλά πάντως ανεξάρτητη από εκείνη των μικρών επιφανειακών αρτηριών. Τα τριχοειδή του πνεύμονα συρρέουν στο πνευμονικό δίκτυο από το οποίο πηγάζουν οι κυρίως πνευμονικές φ., οι οποίες, τέσσερις τον αριθμό, εκβάλλουν στον αριστερό κόλπο της καρδιάς. Ένα άλλο σημαντικό φλεβικό αγγείο είναι η πυλαία φ., που μεταφέρει στο συκώτι το αίμα που προέρχεται από το στομάχι, το έντερο και την σπλήνα· το αίμα της πυλαίας, αφού διασχίσει το ηπατικό παρέγχυμα, φτάνει στην κάτω κοίλη διαμέσου των ηπατικών φλεβών. Οι συχνότερες παθήσεις των φ. είναι οι φλεβίτιδες και οι κιρσοί. ΦΛΕΒΕΣ